Ortodonti
Ortodonti; alt ve üst çeneler ile diş çapraşıklıklarının düzeltilmesi ile uğraşan bir diş hekimliği branşıdır. Uyumsuz ve çapraşık dişlerin birbirleriyle olan ilişkilerinin ne durumda olduğunu teşhisi koyularak, bu durumların oluşumunun engellenmesi veya tedavi edilmesini sağlayan uzmanlık alanlarından biridir.
Çapraşık ve kötü konumlanmış dişleri temizlemek daha zor olduğu için, periodontal (dişeti) hastalıklarına yakalanma ve diş çürüğüne bağlı olarak dişlerin erken kaybedilme riski yüksektir. Çapraşık dişler aynı zamanda görünüşü de etkiler. Ortodontik tedavi ile daha sağlıklı bir ağız, daha etkileyici bir görünüm ve daha uzun süre kullanabilecek dişlere kavuşulur. Ortodonti tedavisinin yapılabilmesi için hekimin ortodonti uzmanı olması gerekir. Ortodonti uzmanları standart diş hekimliğinden ayrılan bir alanda görev yapar.
Şu hastalıklar ortodonti ile tedavi edilebilir;
- Overbite, üst ön dişler alt ön dişlere göre çok önde konumlanması,
- Underbite alt ön dişler üst ön dişlere göre daha önde ya da üst dişler alt dişlere göre daha geride konumlanması,
- Crossbite (çapraz kapanış) alt ve üst ön dişler üst üste kapanması,
- Openbite (açık kapanış) dişler sıkıldığında; üst ön dişlerinizle alt ön dişlerinizin arasında boşluk kalması,
- Boşluklar diş çekimi nedeniyle ya da doğal olarak dişler arasında boşluklar olması,
- Çapraşıklık çenelerde dişlerin dizilimi için yeterli yer olmaması,
- Dişlerde fonksiyon kayıplarının düzenlenmesi,
- Çiğneme fonksiyonunun en iyi seviyeye getirilmesi,
- Alt ve üst çenedeki iskeletsel problemlerin erken yaşta tedavi edilebilmesi,
- Diş çevresindeki dokuların sağlığını koruması,
- Sağlıklı ve güzel gülümseme oluşturulması,
- Protez tedavileri öncesinde yumuşak ve sert dokuların cerrahi olarak düzeltilmesi,
- Çene ve yüzde oluşan ağrıların tıbbi ve cerrahi tedavileri,
- Temporomandibular eklem bozukluklarının tıbbi ve cerrahi tedavileri,
- Yarık damak tedavisi,
- Tükürük bezi rahatsızlıklarının tıbbi ve cerrahi tedavileri,
- Ağız boşluğu, çene ve yüzde estetik ve fonksiyonel sorunlara neden olan deformasyonların cerrahi olarak düzeltilmesi (ortognatik cerrahi),
- Kanser tedavisi için ilaç ve radyasyon tedavisinin neden olduğu kemik nekrozunun tedavisi,
- İmplant operasyonları.
Nasıl Uygulanır?
Sabit Apareyler
Braket takılması: En çok uygulanan yöntemlerden biridir. Teller, braketler ve lastikler kullanılarak yapılır. Braketler dişlerin üzerine yapıştırılır, teller ise braketlerden geçirilerek dişlere kuvvet uygulaması sağlanır. Böylece dişler kademeli olarak hareket ettirilerek düzgün konumlandırılır. Probleme göre tedavi süresi değişiklik göstermektedir. Tedavi birkaç ay ya da birkaç yıl sürebilir. Rutin kontrollerle ayarlanmalar yapılarak dişlerdeki düzelme kontrol edilir. Günümüzde kullanılan braketler, daha hafif ve daha az metal içermektedir. Çocukları motive amacıyla çeşitli renklerde ve yetişkinler için şeffaf olarak üretilebilmektedir.
Habit Brakerlar (alışkanlık kırıcılar): Parmak emme alışkanlığının geçirilmesi için yapılan bu apareyler, bantlarla dişe tutturulur. Beslenme sırasında çok rahat olmadıkları için genelde son seçenek olarak kullanılır.
Sabit Yer Tutucular: Süt dişlerinin erken kaybedildiği durumlarda, yer tutucu kullanılarak, kalıcı diş çıkıncaya kadar boşluğa doğru diğer dişlerin kayması engellenir.
Hareketli Apareyler
Alignerlar (braketsiz tedavi): Alignerler genellikle şeffaf bir yapıdadır. Yemek yemek, diş fırçalamak için çıkartılabilir.
Hareketli yer tutucular: Sabit yer tutucularla aynı fonksiyonu görürler. Çenenin üzerine oturan akrilik bir bazdan oluşur ve plastik ya da teller ile belirli dişlerin arasındaki boşluğu doldurur.
Çeneyi yeniden pozisyonlandırmak için geliştirilmiş apareyler: Splint adı verilen bu aygıtlar alt çeneye ya da üst çeneye yerleştirilebilir. Böylece çenenin daha iyi bir pozisyonda kapanmasına yardımcı olurlar.
Lip and cheek bumper: Dişleri geri iten dudağın ve yanağın kuvvetini kesmen ve dişlerin arasına girmesini engelleyen aygıttır.
Çene genişletici: Üst çenenin genişlemesini sağlayan bir aygıttır. Damağa oturan plastik bir malzemeden yapılmıştır. Vidalarla uygulanan kuvvet sayesinde damak altındaki kemiği harekete geçirir.
Hareketli Pekiştiriciler: Tedavi sona erdikten sonra dişlerin yerini korumak ve eski haline dönmesini engellemek için kullanılan pasif apareyler kullanılır.
Headgear: Kafanın arkasına yerleştirilen bant ve metal bir telle kafanın ön tarafına bağlanan bir aygıttır. Headgear üst çenenin gelişimini yavaşlatır. Arka dişleri oldukları yerde tutarken ön dişlerin arkaya doğru gitmelerini sağlar.
Ortodonti Tedavisinin Avantajları
Ortodonti uzmanları, her hastayla ilgilenir ve her hasta için ayrı bir tedavi planı oluşturur. Ortodonti tedavisi dişlerin güzel görünmesini ve sağlıklı bir şekilde sıralanmasını sağlar. Alt ve üst çene kemiklerine yer açar ve çene eklemi, çiğneme problemlerini giderir. Diş çürümeleri ve dişeti hastalıklarını engeller. Çarpık dişler için diş teli uygulamalarına başlanmasını sağlar.
Çocuklarda parmak emme alışkanlıklarını giderir Fiziksel görünümü iyileştirmesiyle özgüven kazandırır.
Ortodonti Tedavisi Sonrası
Ortodonti tedaviden sonra hastalar şikâyetlerinden genel olarak kurtularak hem estetik hem de sağlık açısından en iyi sonuçları elde etmiş olurlar.
Ortodonti Temizliği:
Tedavisi sırasında diş hekimlerinin talimatlarına dikkat edilmesi gerekmektedir. Tedavinin sonlanmasının ardından diş hekiminin yönlendirmesiyle günlük temizlik işlemlerine devam edilmesi önemlidir.